Beyin damar yumağı, veya medikal literatürde geçen ismiyle Arterio-Venöz Malformasyon (AVM), beyin içinde yer alan atar ve toplar damarların, normalin dışında bir şekilde damarlar arasında bağlantılar oluşturarak adeta bir iplik yumağına dönüşmüş halde izlenmesidir. Neden oluştukları ile ilgili varsayımlar olmakla birlikte henüz sebebi tam olarak bilinmemektedir. Her yaşta görülebilmekte ancak 40 yaş altı kişilerde ve 5-10 yaş aralığındaki çocuklarda lezyonların ortaya çıkma sıklığının arttığı izlenmektedir.

Bu yumaklar meydana geliş nedenleri, beyindeki konumlanışları, damar ile ilişkileri ve boyutlarına göre çeşitlere ayrılır. En sık görülen vakalar genellikle doğuştan var olan, zamanla üzerine eklenen faktörlerle tetiklenen, atardamarların çatallanma veya damar ayrılma noktalarında izlenen ve yuvarlak şekilli bozukluklardır. Bunlar Spontan Subaraknoid Kanama (SAK) eğilimli olduğundan insan hayatını riske atmakta ve kalıcı sakatlıklara sebep olabilmektedir.

Bu hastaların %50'lik bir kısmında ilk semptom kanama olup, %10'un altında kalan çok az bir kesminde anevrizmatik kitlenin beyin hücrelerine baskı yapması ve bu bağlamda aşağıdaki belirtilerin ortaya çıkması ile erken teşhis olası olabilir.

• Şiddeti çok yüksek olarak hissedilen baş ağrısı ile kusma, ense sertliği
• Görme bozukluğu (Az görme, görüşte bulanıklık veya göz hareketlerinde kısıtlanma sonucu çift görme)
• Göz etrafında v
  e yüzde ağrılar
• Anlama ve ifade kaybı ile beliren konuşma bozukluğu
• Bilinç düzeyinde değişiklikleri (Uyku eğilimi, kafa karışıklığı, isim karıştırma, gerginlik)
• Bedenin tek tarafında izlenen kuvvet veya his kaybı
• Hareket etme ve yürümede bozukluk
• Havale geçirme
• Baş dönmesi
• Yüz felci oluşması veya göz kapağında ani yaşanan düşüklük

Bu belirtilerle gelen hastanın Uzman hekimler tarafından tam bir fiziki ve nörolojik muayenesi, bilgisayarlı tomografi (CT) çekimi, beyin anjiyografisi veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) yapılması ile beyin damar yumağının henüz kanama olmadan teşhis edilme şansı olabilir. Bazen farklı nedenlerle yapılan bu tetkikler neticesinde tesadüf sonucu anevrizma saptanabilir.

Tedavi yöntemleri arasında genel olarak açık beyin ameliyatı, endovasküler yay uygulaması ve gamma knife olarak da bilinen ileri düzey radyocerrahi girişimi uygulanır. Ancak bu tedavi şekillerinin kombinasyonunun kullanıldığı durumlar da mevcuttur. Müdahalenin başarısı beyin damar yumağının kolaylıkla ulaşılabilir bir yerde oluşuna, büyüklüğüne ve hastanın diğer sağlık göstergelerinin durumuna bağlıdır. Ameliyat esnasında bu yumakta kanama gelişmesi tehlike yaratmaktadır. Küçük olan yumaklarda kan akışının embolizasyonla durdurulması hedeflenir. Beyin kanaması şikâyeti vakası acil durumdur ve ilk andan itibaren beynin korunması amaçlanarak yapılan beyin ameliyatında anevrizmanın kapatılmasıyla iyi sonuçlar alınabilir.